Samorząd
Samorząd terytorialny oznacza prawo i zdolność społeczności lokalnych (…) do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców.
Art. 3 ust. 1 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego / Strasburg, 15.10.1985 r.
Miasto Świnoujście to jednostka podziału terytorialnego stopnia podstawowego oraz jego mieszkańcy, którzy tworzą wspólnotę samorządową.
Świnoujście od 1999 r. ma status miasta na prawach powiatu (tzw. powiatu grodzkiego). Zgodnie z art. 91 ustawy o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1998 r., prawa powiatu przysługują Świnoujściu ze względu na to, iż status taki nadano miastu przy dokonywaniu pierwszego podziału kraju na powiaty, tj. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 listopada 1972 r. w sprawie utworzenia powiatu miejskiego Świnoujście (…).
Akt nadania statusu powiatu
Zadania Miasta
Do zakresu działania Miasta Świnoujścia należy wykonywanie zarówno zadań gminy (własnych i zleconych), jak również zadań publicznych o charakterze ponadgminnym, określonych ustawą o samorządzie powiatowym.
Wykonywanie zadań własnych gminy, określonych w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. (usg), służy zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców. Zadania własne obejmują w szczególności następujący zakres spraw:
- ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej;
- gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego;
- wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz;
- działalności w zakresie telekomunikacji;
- lokalnego transportu zbiorowego;
- ochrony zdrowia;
- pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych;
- wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
- gminnego budownictwa mieszkaniowego;
- edukacji publicznej;
- kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
- kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych;
- targowisk i hal targowych;
- zieleni gminnej i zadrzewień;
- cmentarzy gminnych;
- porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego;
- utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych;
- polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej;
- wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej;
- promocji gminy;
Ponadto, gmina wykonuje zadania zlecone z zakresu administracji rządowej przekazane do wykonania w trybie ustawy lub na podstawie porozumień, jak również zadania z zakresu właściwości powiatu i województwa, zlecone na podstawie zawartych z tymi jednostkami samorządowymi porozumień.
Natomiast do zadań publicznych o charakterze ponadgminnym, których obowiązek wykonywania jest nałożony na miasto ustawą o samorządzie powiatowym, należy wykonywanie zadań w zakresie:
- edukacji publicznej;
- promocji i ochrony zdrowia;
- pomocy społecznej;
- wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
- polityki prorodzinnej;
- wspierania osób niepełnosprawnych;
- transportu zbiorowego i dróg publicznych;
- kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
- kultury fizycznej i turystyki;
- geodezji, kartografii i katastru;
- gospodarki nieruchomościami;
- administracji architektoniczno-budowlanej;
- gospodarki wodnej;
- ochrony środowiska i przyrody;
- rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;
- porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
- ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska;
- przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy;
- ochrony praw konsumenta;
- utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych;
- obronności;
- promocji powiatu;
- współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2014 r. poz. 1118, z późn. zm.);
- działalności w zakresie telekomunikacji.
Organy Miasta
Ustrój i działanie organów miasta na prawach powiatu określa ustawa o samorządzie gminnym.
Zarówno Prezydent – jako organ wykonawczy, i Rada – jako organ stanowiący, wybierani są w wyborach powszechnych na 4-letnią kadencję.
Zgodnie z art. 30 ustawy o samorządzie gminnym Prezydent wykonuje uchwały rady i zadania gminy określone przepisami prawa, a w szczególności:
- przygotowywanie projektów uchwał rady
- określanie sposobu wykonywania uchwał
- gospodarowanie mieniem komunalnym
- wykonywanie budżetu
- zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, oraz kieruje bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje ją na zewnątrz (art. 31 usg).
Rada Miasta Świnoujścia jest organem stanowiącym i kontrolnym, w skład którego wchodzi 21 radnych. Do właściwości Rady należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, natomiast zakres spraw pozostających w wyłącznej właściwości Rady określa art. 18.2. usg.
Rada wybiera ze swego grona przewodniczącego oraz wiceprzewodniczących (1-3). Ich zadaniem jest organizowanie pracy rady oraz prowadzenie jej obrad. Rada obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeby (nie rzadziej niż raz na kwartał, a zazwyczaj co miesiąc).
W celu sprawnego wykonywania zadań o charakterze lokalnym na terenie Świnoujścia działają trzy jednostki pomocnicze utworzone na mocy uchwał Rady Miasta: Osiedle Warszów, Osiedle Przytór-Łunowo oraz Sołectwo Karsibór.
Dokładniejsze informacje dotyczące samorządu Miasta Świnoujścia, kompetencji i funkcjonowania jego organów oraz podległych jednostek znajdują się pod pozostałymi zakładkami działu Samorząd.